As primeiras referencias sobre conflitos entre o imperio romano e os pobos galaicos atopámolos nas campañas de Décimo Xuño Bruto, quen vencería aos galaicos na contorna do actual Porto. ¡Ollo! Os galaicos, por aquel entón, non aludían á totalidade dos pobos do actual territorio galego, senón a unha tribo do norte de Portugal, asentada ao sur do actual Porto. Estes conflitos situaron o límite da fronteira romana xusto na contorna do territorio bracarense, pero sen establecer, aínda, un control político e territorial férreo sobre ese territorio.

Antes das Guerras Cántabras, sucedéronse distintas expedicións puntuais no Noroeste, como as de Marco Perpenna (94 a.C.) e, sobre todo, a de Xullo César, quen atacou varias áreas do norte do actual Portugal, así como a área de Brigantium e Elviña, no 61 a.C., antes de afrontar a conquista das Galias.

O territorio do Noroeste, xunto coa área astur, cántabra e vascona, seria definitivamente integrada no imperio romano tras as Guerras Cántabras (29-19 a.C.). Iniciada por Augusto e capitaneada polo legado augusto prol pretor da Lusitania, Publio Carisio, iniciouse un conflito bélico que implicou o dominio total da Península Ibérica unha vez finalizado.

A conquista romana provocou un cambio paradigmático na maneira de vivir das comunidades locais. As formas de poblamiento cambiaron paulatinamente, abandonando lentamente os castros en favor de novas formas de ocupación, sen fortificar e máis próximas as zonas chairas. Os modelos arquitectónicos das vivendas, os produtos para consumir, a agricultura... transformáronse en gran medida, especialmente na contorna de áreas urbanas. Estableceuse unha nova cultura de prestixio, especialmente en ámbitos urbanos e militares, sendo necesario ser ou aparentar comportarse como un correcto cidadán romano (o que implicaba transformar a vestimenta, o fala ou a relixión) para poder manter unha posición de prestixio en determinados círculos, así como para poder acceder a determinados dereitos (como, por exemplo, a cidadanía latina, que se concedeu a aqueles que exercesen certos cargos administrativos a partir do 74 d.C.). Os cambios non foron tan profundos naquelas áreas rurais afastadas dos novos núcleos de poder, pero si resultaron significativos naqueles espazos máis achegados aos novos centros neurálxicos, a centros militares ou a espazos de explotación económica (sobre todo, xacementos mineiros), especialmente para todos aqueles que se resistiron á conquista. Dunha forma ou outra, e seguindo distintos ritmos en función do ámbito, a conquista romana supuxo un cambio de gran relevancia no territorio galaico.