A sexualidade é unha das grandes fontes de pracer para os seres humanos, unha forma de autocoñecemento e de relación cos demais. Pero ademais de todas estas vantaxes, as relacións sexuais teñen unha serie de consecuencias que hai que ter presentes para non ter que enfrontarse a situacións non desexadas. De aí que sexa importante ver o sexo como unha opción que leva consigo unha serie de responsabilidades. Unha das consecuencias das relacións sexuais, cando inclúen a penetración vaxinal, é a posibilidade dun embarazo. E é unha das consecuencias da práctica sexual que pode afectar dunha forma máis radical á vida dunha persoa; tanto máis se o embarazo non é desexado e, sobre todo, se se produce na adolescencia. A segunda consecuencia, esencial, é a posibilidade de contaxio dunha enfermidade de transmisión sexual.
Se non se ten a certeza de que se vai poder asumir un embarazo de forma adecuada, o mellor é tomar precaucións. Para iso, hai dúas opcións:
Iso si, ten en conta que non todas as alternativas ao coito vaxinal te libran do risco de contaxio dunha enfermidade de transmisión sexual. Non o esquezas!
A muller que ten relacións sexuais de forma regular e non usa ningún método anticonceptivo ten un 85 % de posibilidades ao ano de quedar embarazada.
Sobre este tema tes que ter claro que:
Se cres que xa é o momento de ter relacións sexuais, ou se xa as tes, debes pensar en protexerte das enfermidades de transmisión sexual e de previr embarazos non desexados, desta maneira estarás coidando a túa saúde afectivo-sexual e a da túa parella, e evitarás riscos innecesarios.
Son métodos que ofrecen pouca eficacia como métodos anticonceptivos. Permiten saber qué días do ciclo hai maior risco de embarazo, e adoptar as medidas oportunas: abstinencia de coito vaxinal ou uso de métodos de barreira. Lembra que non te protexe das ETS.
Baséase en predicir a fertilidade futura analizando polo menos 6 ciclos menstruais. O cálculo realízase segundo a seguinte fórmula:
Sistema baseado en pescudar os días fértiles da muller e absterse de realizar o coito durante eses días. Baséase en que os días en que se produce a ovulación, a temperatura sobe unhas décimas, e baixa uns tres días despois de alcanzada a temperatura máis alta. Segundo isto, a muller, tomando a temperatura cada mañá, podería saber cando está en período fértil. Non é un método moi fiable, porque hai que ter en conta que a temperatura tamén pode alterarse por outros motivos (cambio emocional, arrefriado, tensión, etc.) e provocar confusións.
Consiste en coñecer e valorar as variacións do moco cervical presente no fluxo vaxinal para determinar qué días son fértiles e cales non: a medida que se achega a ovulación, o fluxo faise máis transparente e fluído, mentres que cando a muller non ovula é máis pegañento, espeso e ás veces escaso.
É a combinación dos dous métodos anteriores.
É un pequeno aparello electrónico que combina un analizador de ouriños e un ordenador. Con el a muller pode identificar a súa fase fértil con maior exactitude.
Mentres a muller alimente o seu fillo/a exclusivamente con leite materno, que se manteña a ausencia de sangrado e non pase dos 6 meses postparto, non terá ovulación.
É unha funda fina e axustada de látex ou poliuretano, que se coloca no pene cando está erecto, de forma que o cobre totalmente e evita que os espermatozoides entren na vaxina durante a penetración. É recomendable combinalo con axentes espermicidas para aumentar a súa eficacia.
Débese colocar antes de calquera aproximación á vaxina, e débese retirar o pene da vaxina antes de que empece a perder a erección, suxeitando o preservativo pola súa base.
É un método fácil de conseguir, que custa arredor dos 8 € a caixa de 6 preservativos (aínda que hai variacións segundo as marcas e o lugar onde o merques) sen contraindicacións e de uso sinxelo, que empregado correctamente ten unha eficacia moi alta na prevención de embarazos non desexados e protexe tamén da SIDA e doutras enfermidades de transmisión sexual (ETS). Algunhas persoas son alérxicas ao látex, e para estes casos existen preservativos doutros materiais, como o poliuretano, que poden utilizar sen problemas.
Como conseguilo:
COMO SE UTILIZA?
Non é complicado utilizar un preservativo, pero como ninguén nace sabendo, as primeiras veces é importante que lembres as seguintes instrucións:
QUE FACER SE ROMPE O PRESERVATIVO?
Neste caso hai risco de embarazo (e, se a relación sexual era unha práctica de risco, tamén hai perigo de contaxio de enfermidades de transmisión sexual), polo que debes acudir a un centro sanitario para recorrer á anticoncepción de emerxencia ("pílula do día seguinte").
En todo caso, mantede a calma. Aínda hai recursos á vosa disposición para evitar un embarazo. Tedes ata 72 horas para que a moza tome a pílula do día seguinte, aínda que é importante saber que será tanto máis eficaz canto antes se tome. Acudide canto antes ao Centro de Planificación Familiar ou ao médico de cabeceira ou ao Centro de Atención Primaria que corresponda á moza. Se xa non está aberto (por exemplo, porque o "accidente" ocorreu na fin de semana), e non queredes esperar ao luns, podedes acudir ao PAC (Punto de Atención Continuada) do centro de saúde que corresponda. En todo caso, é recomendable que a moza non se automedique nin siga consellos de amigas. O mellor é que acudades a profesionais sanitarios.
O preservativo feminino tamén proporciona unha gran protección fronte aos embarazos non desexados, a infección polo VIH ou outras enfermidades de transmisión sexual (ETS).
A diferenza da maioría dos preservativos, que son de látex, este é de poliuretano e introdúcese na vaxina. Está moi lubrificado para facilitar a súa introdución, e ten dous aros, un deles introdúcese na vaxina estreitándoo cos dedos, mentres o outro queda no exterior; é por este aro por onde se introduce o pene. É un método moi eficaz tanto na prevención de embarazos non desexados como de ETS. É especialmente útil para aquelas mulleres que se expoñen á SIDA ou a outras ETS debido ás súas condutas ou as das súas parellas, que ás veces se negan a tomar medidas de protección. Neste momento, é o único método de protección contra a SIDA e as ETS dispoñible para ser usado polas propias mulleres.
A pesar de todas estas vantaxes, a súa utilización, polo menos en España, non tivo moito éxito, en parte por falta de promoción e en parte porque o seu prezo é maior có do preservativo masculino.
É un tapón cilíndrico de esponxa impregnado de espermicida. Introdúcese no fondo da vaxina (coma un tampón) para que impida a entrada de espermatozoides no útero. Colócase antes de empezar as relacións sexuais e debe permanecer na vaxina polo menos seis horas despois do coito, aínda que pode manterse posto mesmo 24 horas. É de usar e tirar.
É un "capuchón" de látex ou silicona que se introduce na vaxina e colócase de forma que tapona o colo do útero, impedindo que os espermatozoides pasen ao útero.
Hai que usalo sempre con cremas espermicidas, cuxa función é a de matar os espermatozoides.
Para adquirilo hai que ir a un centro sanitario ou de Planificación Familiar para que che ensinen a colocalo e para saber a medida que necesitas, xa que os hai de varios tamaños.
O diafragma é reutilizable e ben coidados poden durar arredor dun ano os de látex e arredor de dous anos os de silicona. Lávase con auga e xabón e sécase ben. De cando en vez convén revisalo para comprobar que non se rompeu.
O diafragma é un método que se proporciona gratuitamente nalgúns centros de Planificación Familiar, e moi eficaz no que respecta á prevención de embarazos non desexados (arredor dun 96%), pero non serve para previr ETS nin o VIH/SIDA.
Son métodos de barreira químicos. Comercialízanse en forma de crema ou óvulos que se introducen na vaxina. Conteñen sustancias que anulan os espermatozoides.
Hai que introducilos no fondo da vaxina como máximo dúas horas antes do coito, e no caso dos óvulos polo menos 10 minutos antes da penetración. Debe aplicarse unha nova dose de espermicida para cada exaculación. Hai que deixalos actuar ata 6 horas despois da última exaculación, evitando nese tempo os lavados xenitais con xabón. Véndense en farmacias, e o seu prezo é alcanzable.
Usados como método único non son demasiado eficaces, pero son moi adecuados para ser empregados xunto cos condóns ou no coito interrompido. Poden usarse sós cando a fertilidade da muller está diminuída: lactación materna e perimenopausa.
COMO SE UTILIZA?
Débese colocar un máximo de 2 horas antes do coito vaxinal.
Antes de introducilo, imprégnase de crema espermicida e apértase cos dedos para introducilo na vaxina.
Non se pode retirar ata que non pasasen 6 horas dende o coito vaxinal.
Se se fan varios coitos, hai que aplicar espermicida antes de cada un, e contar entre seis e oito horas dende o último coito antes de retiralo.
Tras retiralo, hai que lavalo para o seu posterior uso.
Chámanse así porque impiden o contacto entre o óvulo e os espermatozoides por medios físicos e/ou químicos.
Como o contido hormonal das pílulas tanto combinadas como de proxestáxeno só pasa ao sangue a través do sistema gastrointestinal, os vómitos e diarreas poden afectar á súa eficacia. Neste caso, o máis importante é o tempo que transcorreu entre a toma da pastilla e o vómito ou diarrea:
Se pasou menos dunha hora dende a toma da pastilla, o máis seguro é que a expulsases, polo que deberías tomar outra (doutro envase, correspondente ao mesmo día).
Se pasou máis dunha hora, non pasa nada: estás protexida, porque o contido hormonal da pílula xa tivo tempo de pasar ao sangue.
No caso de diarreas persistentes o efecto anticonceptivo da pílula queda comprometido, polo que deberías utilizar outro método a maiores, como o condón.
Acude ao teu centro sanitario para informarte de se ese medicamento interfire na eficacia da pílula.
O anel mensual é un método anticonceptivo hormonal que consiste nun anel de plástico flexible e transparente. Dentro do anel atópanse as hormonas anticonceptivas que se van liberando mentres o anel está na vaxina. O corpo vai absorbendo as hormonas que impiden a ovulación. Aínda que as hormonas son as mesmas, a dose liberada no corpo é máis baixa que na pílula.
O anel vaxinal úsase durante 3 semanas ininterrompidamente, sen retiralo. Ao cabo de 3 semanas retírase o anel, o mesmo día da semana e aproximadamente á mesma hora que se colocou. Despois de retirar o anel, hai que facer unha semana de descanso, sen anel. Durante esa semana prodúcese un sangrado parecido á regra. Debe empezar a usarse un novo anel exactamente despois dunha semana, o mesmo día e aproximadamente á mesma hora que a vez anterior, mesmo se o sangrado non terminou.
A colocación é moi sinxela. Despois de lavar as mans, extrae o anel do sobre, e presiónao entre os dedos, para estreitalo. Logo escolle unha posición que che sexa cómoda (por exemplo, a mesma que utilices para poñer o tampón) e introduce o anel na vaxina, empuxándoo cara ao fondo ata que esteas cómoda e non o notes. É moi difícil "poñer mal" o anel, porque non importa a posición que este adopte dentro da vagina, sempre é eficaz. Retirar o anel aínda é máis fácil: basta introducir o dedo na vaxina, suxeitar o anel e tirar cara a fóra.
O anel vaxinal:
Son preparados ou fármacos, en diversas presentacións (pastilla, anel vaxinal, parche, inxección, implante subcutáneo) que conteñen unhas sustancias (estróxenos e/ou proxesterona) similares ás hormonas sexuais femininas. Estas sustancias van parar ao sangue e impiden a ovulación. Ao non existir ovulación, non é posible a fecundación nin, polo tanto, o embarazo.
É obrigatoria a súa prescrición por persoal sanitario para valorar as súas posibles contraindicacións e explicar as súas estritas normas de uso.
Son métodos anticonceptivos moi eficaces, pero non serven para previr ETS nin o VIH / SIDA.
Hai dous tipos fundamentais de anticonceptivos hormonais:
Anticonceptivos hormonais combinados: compostos de estróxenos e proxesterona.
Anticonceptivos hormonais de proxestáxeno só: compostos de proxesterona.
O seu funcionamento é similar. O que varía, fundamentalmente, é o modo de uso. Os anticonceptivos hormonais combinados utilízanse ciclicamente (tres semanas de uso e unha de descanso). Os anticonceptivos só de proxestáxeno úsanse continuamente, sen descansar. Outra diferenza é que, mentres que nos anticonceptivos hormonais combinados, durante o período de descanso prodúcese unha hemorraxia similar á regra, nos anticonceptivos hormonais de só proxestáxeno os sangrados poden ser regulares, irregulares ou inexistentes (amenorrea), o cal carece de importancia salvo se é incómodo para a muller.
Na farmacia atoparás os seguintes tipos, segundo sexa a vía de administración:
Na seguinte táboa indicámosche as diferentes presentacións dos anticonceptivos hormonais, a súa pauta de administración e un prezo aproximado:
ANTICONCEPCIÓN HORMONAL COMBINADA
Presentación | Pauta de administración | Prezo/Seguridade Social |
Pílula | Diaria (cíclica) | Variado segundo marcas (entre 1,72 € e 12 €/mes) |
Parche transdérmico | Semanal (cíclica) | 14,50 €/mes |
Anel vaxinal | Mensual (cíclica) | 12,80 €/mes |
Inxectable | Mensual |
3,20 €/mes (pola Seguridade Social 1,28 €/mes) |
ANTICONCEPCIÓN HORMONAL DE PROXESTÁXENO SÓ
Presentación | Pauta de administración | Prezo/Seguridade Social |
Pílula | Diaria (cíclica) | 6,14 €/mes (pola Seguridade Social 2,2 €/mes) |
Inxectable | 3 meses |
2,55€/mes (pola Seguridade Social 0,34 €/mes) |
Implante subdérmico | 3 anos | 162,09 € (pola Seguridade Social 4,50 €/mes) |
Intrautero (DIU liberador de proxestáxeno) | 5 anos |
168,54 € (por indicación médica é gratuíto na Seguridade Social) |
CONTRAINDICACIÓNS DA ANTICONCEPCIÓN HORMONAL
POSIBLES EFECTOS SECUNDARIOS DA ANTICONCEPCIÓN HORMONAL
EFECTOS SECUNDARIOS BENEFICIOSOS DA ANTICONCEPCIÓN HORMONAL COMBINADA
FALSAS CRENZAS SOBRE A ANTICONCEPCIÓN HORMONAL
Como se dixo antes a pílula anticonceptiva pode ser combinada ou só de proxestáxeno. A combinada tómase diariamente durante 21 días seguidos dun período de descanso de 7 días, durante os cales aparece un sangrado parecido ao da regra. A de proxestáxeno só se toma todos os días sen período de descanso, e o patrón de sangrado pode ser variable, como xa se explicou con anterioridade.
Durante este proceso pode ocorrer algunha incidencia (por exemplo, que esquezas a pastilla, que empeces a tomar medicamentos que interfiran con ela, que sufras vómitos, diarreas, etc.) que poden diminuír a eficacia anticonceptiva da pílula. É importante que teñas claro qué facer nestes casos. De todos os xeitos, se tes dúbidas, non esquezas que podes consultar a un experto.
Se te dás conta do esquecemento antes de que pasasen 24 horas, toma de todos os xeitos a pílula "esquecida", e continúa co resto do envase coma sempre. Non te preocupes, porque ese mes estarás protexida.
Se esqueces unha soa pílula, estás protexida. Se esqueces dúas ou máis, acude ao teu centro de saúde ou ao Centro de Orientación Familiar máis próximo, onde che indicarán o que debes facer para evitar un embarazo; e mentres tanto se tes relacións con penetración vaxinal utiliza tamén o condón.
Se te dás conta do esquecemento antes de que pasasen 12 horas, toma de todos os xeitos a pílula "esquecida", e continúa co resto do envase coma sempre. Non te preocupes, porque ese mes estarás protexida.
Se o esquecemento é maior de 12 horas, pode haber risco de embarazo; acude ao teu centro de saúde ou ao Centro de Orientación Familiar máis próximo, onde che indicarán o que debes facer para evitar un embarazo; e mentres tanto, se tes relacións con penetración vaxinal, utiliza tamén o condón.
Hai que poñerse un parche por semana durante 3 semanas sobre a pel sa, limpa, seca e sen pelo (nádegas, abdome, parte superior externa dos brazos ou sobre a omoplata). Transcorrida a terceira semana, retírase o último parche e descánsase os 7 días seguintes, durante os cales aparecerá un sangrado similar á regra.
O parche hai que poñelo o mesmo día da semana durante as 3 semanas consecutivas. A primeira vez que se pon o parche debe aplicarse o primeiro día da menstruación.
A colocación é practicamente igual que a dunha tirita, presionando sobre o parche durante uns 10 segundos pasando os dedos polos bordos para asegurarse de que está ben pegado.
Se se che esquece cambiar de parche, ou se se che despega total ou parcialmente, pode diminuír a súa eficacia anticonceptiva. Por iso, nestes casos, o mellor é que consultes no teu Centro de Planificación Familiar.
O parche anticonceptivo:
O implante subcutáneo é outro tipo de anticonceptivo hormonal de acción prolongada que consiste nunha ou dúas varillas moi flexibles dun material sintético impregnado de proxesterona, que se coloca debaixo da pel na cara interna do brazo. Miden cada unha uns 4 cm de lonxitude e uns 2 mm de diámetro. Van liberando a hormona de maneira constante, durante un período de 3 ou 5 anos, inhibindo a ovulación. Nótase ao tacto, pero non á vista. As súas principais vantaxes son a comodidade e a súa máxima eficacia. Colócase nos Centros de Planificación Familiar.
Hai dous tipos: os que conteñen proxesterona, que se administran trimestralmente, e os que combinan estróxenos e proxesterona, de aplicación mensual. Son máis seguros cás pastillas xa que evitan algunhas causas de fallo destas e son os métodos anticonceptivos máis baratos.
O dispositivo intrauterino (DIU) é un pequeno aparello de plástico que se introduce no útero para evitar o embarazo.
Hai varios tipos de DIU:
O DIU ten que colocalo un xinecólogo ou un médico de familia, que se encargará de facer unha valoración para ver en que medida este método é adecuado ás necesidades e fisioloxía da muller. Manteñen a súa máxima eficacia entre os 5 e os 10 anos, segundo a carga de cobre dos distintos modelos.
Lembra que o DIU é moi eficaz para evitar embarazos non desexados, pero non para evitar o contaxio do VIH/SIDA ou doutras enfermidades de transmisión sexual.
É un método moi eficaz, cómodo, e non hai que estar pendente del, porque non necesita toma diaria nin cambio frecuente. Ademais, é gratuíto na Seguridade Social. Non presenta ningunha acción sobre o sistema endócrino e non produce efectos secundarios xerais. Non interactúa con ningunha medicación que poida estar tomando a muller.
FALSAS CRENZAS SOBRE A ANTICONCEPCIÓN INTRAUTERINA
POSIBLES EFECTOS SECUNDARIOS DOS DIU CON COBRE
POSIBLES COMPLICACIÓNS DO DIU
A "marcha atrás" ou coito interrompido: un "método" inseguro
Consiste en retirar o pene da vaxina antes de que se produza a exaculación. Non é eficaz (nin para evitar embarazos nin contaxio de ETS) por dúas razóns:A ligadura de trompas na muller e a vasectomía no home son métodos anticonceptivos que implican realizar unha operación cirúrxica e que se deben considerar definitivos, aínda que nalgúns casos pódense facer reversibles.
A esterilización non afecta ao comportamento sexual, pero pódense producir problemas psicolóxicos se non existe unha boa información ou se a decisión de non querer ter máis fillos non foi clara e meditada.
Estes métodos non alteran a función hormonal, e non afectan ás relacións sexuais nin ao desexo. A súa eficacia anticonceptiva é altísima, pero tampouco protexen da SIDA nin doutras ETS.
Estes métodos indícanse, normalmente, para persoas que xa tiveron fillos e que non queren ter máis.
A vasectomía consiste en seccionar os condutos deferentes, de maneira que se interrompe a traxectoria dos espermatozoides. A intervención é moi sinxela: dura só uns minutos e faise con anestesia local. Non hai postoperatorio; como moito, pode haber un hematoma e certas molestias durante uns días, e hai que seguir algúns coidados durante un par de semanas para asegurarse de que a recuperación é completa. Non ten efecto inmediato, senón que hai que esperar a que as canles queden completamente limpas de espermatozoides. Non afecta a ningún outro aspecto da vida do home, que segue producindo seme e mantén o seu desexo e resposta sexual sen cambios.
Consiste en seccionar ou ligar as trompas de falopio, impedindo así que se atope o óvulo cos espermatozoides. Trátase dunha intervención cirúrxica en toda regra, que necesita anestesia e un postoperatoiro. Non ten ningunha consecuencia paralela no funcionamento do corpo da muller: séguese ovulando, e séguese tendo a regra, só que os óvulos, ao non ter o seu camiño aberto, son reabsorbidos polo organismo.
Dende o 10/10/2024 ata o 30/10/2024
O programa AIX desenvolverase de novembro 2024 a maio 2025
Prazo de envío de solicitudes do 19/09/2024 ata o 02/10/2024, ambos incluidos
Sentímolo pero o teu navegador é moi antigo para poder mostrar esta páxina. Debes de actualizalo ou usar un navegador compatible. Optimizamos esta web para Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera, Safari e Microsoft Edge. Instalar agora un navegador compatible